Komentarz dot.: Kontroli spożycia tłuszczów

Tłuszcze są jednym z trzech głównych makroskładników w diecie człowieka (obok białek i węglowodanów), a ich rola w diecie diabetyka jest istotna z kilku powodów. Diabetycy muszą szczególnie uważać na wybór tłuszczów, aby nie zaburzyć równowagi glikemicznej i nie zwiększać ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, które są częstym powikłaniem w cukrzycy. Ważne jest, aby w diecie diabetyka tłuszcze były odpowiednio zróżnicowane, a ich spożycie dostosowane do indywidualnych potrzeb i celów terapeutycznych.

Dlaczego tłuszcze są ważne w diecie diabetyka?

Tłuszcze pełnią w organizmie wiele funkcji, które są szczególnie ważne w kontekście cukrzycy:

• Energia: Tłuszcze są skoncentrowanym źródłem energii. 1 gram tłuszczu dostarcza 9 kcal, co jest dwa razy więcej niż węglowodany i białka. Dla osób z cukrzycą, które mogą mieć trudności z utrzymaniem stałego poziomu cukru we krwi, tłuszcze mogą pomóc w dostarczeniu energii, szczególnie przy odpowiednim wyborze tłuszczów.
• Izolacja i ochronna funkcja: Tłuszcze pełnią rolę ochrony organów wewnętrznych, szczególnie narządów w obrębie jamy brzusznej, i izolują przed utratą ciepła.
• Wchłanianie witamin: Tłuszcze są niezbędne do wchłaniania witamin A, D, E i K, które są rozpuszczalne w tłuszczach i pełnią wiele funkcji w organizmach ludzi chorych na cukrzycę (np. witamina D dla zdrowia kości, witamina E jako antyoksydant).
• Funkcje hormonalne: Tłuszcze są prekursorami hormonów, takich jak prostaglandyny, które regulują różne funkcje w organizmie, w tym procesy zapalne. Zbyt duża ilość tłuszczów trans i nasyconych może zwiększać stan zapalny, co jest niekorzystne w cukrzycy.

Rodzaje tłuszczów przydatne w diecie diabetyka

Ważne jest, aby w diecie diabetyka dominowały tłuszcze nienasycone (w tym tłuszcze jedno- i wielonienasycone), a spożycie tłuszczów nasyconych i trans było ograniczone.

Tłuszcze nienasycone - tłuszcze jedno- i wielonienasycone (tzw. zdrowe tłuszcze)

Źródła: oliwa z oliwek, oleje roślinne (np. olej rzepakowy, lniany, słonecznikowy), orzechy (migdały, orzechy włoskie), nasiona (siemię lniane, chia), awokado, ryby tłuste (łosoś, makrela, sardynki).

Korzyści dla diabetyka: Tłuszcze te pomagają w regulowaniu poziomu cholesterolu we krwi (obniżają poziom złego cholesterolu LDL i podnoszą poziom dobrego cholesterolu HDL). Są także korzystne dla zdrowia serca, co jest istotne w przypadku osób z cukrzycą, ponieważ ryzyko chorób sercowo-naczyniowych jest u diabetyków zwiększone.

Oliwa z oliwek: 1 łyżka stołowa (15 ml) oliwy z oliwek zawiera około 14 gramów tłuszczu, w tym około 10 gramów tłuszczu jednonienasyconego.

Orzechy włoskie: Garść orzechów (30 g) dostarcza około 15 gramów tłuszczu, z czego większość to tłuszcze jednonienasycone i wielonienasycone.

Łosoś: 100 g łososia dostarcza około 13 g tłuszczu, z czego większość to tłuszcze wielonienasycone, w tym kwasy tłuszczowe omega-3.

Kwasy tłuszczowe omega-3 (wielonienasycone)

Źródła: ryby tłuste (łosoś, makrela, sardynki), nasiona lnu, orzechy włoskie, oleje roślinne (np. olej lniany, olej rzepakowy).

Korzyści dla diabetyka: Omega-3 mają działanie przeciwzapalne, co jest ważne w kontekście cukrzycy, ponieważ stan zapalny w organizmach diabetyków jest częstszy. Dodatkowo kwasy omega-3 wspomagają zdrowie serca, obniżają poziom trójglicerydów we krwi i mogą poprawić wrażliwość na insulinę.

Tłuszcze nasycone i trans – należy ich unikać

Tłuszcze nasycone

Źródła: mięso czerwone, produkty mleczne pełnotłuste (masło, śmietana, pełnotłuste sery), tłuszcze zwierzęce.

Zagrożenia dla diabetyka: Spożycie tłuszczów nasyconych może prowadzić do wzrostu poziomu cholesterolu LDL i zwiększenia ryzyka miażdżycy oraz chorób sercowo-naczyniowych, które są częstym problemem w cukrzycy.

Tłuszcze trans (sztucznie utwardzane tłuszcze)

Źródła: gotowe produkty spożywcze (ciasta, ciastka, fast foody, chipsy).

Zagrożenia dla diabetyka: Tłuszcze trans są szczególnie szkodliwe, ponieważ zwiększają poziom złego cholesterolu LDL i jednocześnie obniżają poziom dobrego cholesterolu HDL, co prowadzi do zwiększenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Ilość tłuszczu w diecie diabetyka

Ogólne zalecenia dotyczące spożycia tłuszczu w diecie diabetyka są zbliżone do ogólnych zaleceń zdrowotnych. Tłuszcze powinny stanowić około 25-35% całkowitego spożycia kalorii w diecie. W praktyce oznacza to, że na przykład dla osoby, która spożywa 2000 kcal dziennie, tłuszcze powinny dostarczać od 500 do 700 kcal, czyli od 55 do 78 gramów tłuszczu dziennie.

Ważne jest, aby około 2/3 tłuszczów pochodziło z tłuszczów nienasyconych, a reszta z tłuszczów nasyconych (i minimalna ilość tłuszczów trans). Warto także pamiętać, że tłuszcze w diecie powinny być spożywane z umiarem, ponieważ są kaloryczne i nadmiar tłuszczu w diecie może prowadzić do nadwagi lub otyłości, co negatywnie wpływa na kontrolowanie poziomu cukru we krwi.

Podsumowanie

Tłuszcze w diecie diabetyka mają istotną rolę, ale ich wybór i ilość muszą być dobrze przemyślane. Zaleca się spożywanie tłuszczów nienasyconych (jednonienasyconych i wielonienasyconych), szczególnie tłuszczów omega-3, oraz unikanie tłuszczów nasyconych i trans. Odpowiednie spożycie tłuszczu może pomóc w utrzymaniu zdrowia serca, regulacji poziomu cukru we krwi i zapobieganiu stanom zapalnym, które są częstym problemem u osób z cukrzycą.